Chiến thuật Catenaccio từng giúp cho những đội bóng như Inter Milan xưng bá trời Âu hay Ý thống trị World Cup. Thế nhưng vì sao mà càng về gần thời hiện đại, lối chơi này càng mất đi chỗ đứng hay thậm chí đã chết? Cùng tìm hiểu với CaKhiaTV qua bài viết sau đây của chúng tôi nhé.
Định nghĩa chiến thuật Catenaccio bạn nên biết
Chiến thuật Catenaccio được nhiều người đặt cho khi mà lối chơi này có đội hình ra sân giống với một chiếc “then cài cửa”. Ngoài thủ môn, các vị trí khác sẽ được bố trí theo sơ đồ 1-3-4-2, 1-4-3-2, 1-4-4-1 và 1-3-3-3. Số 1 trong sơ đồ này là vị trí của hậu vệ quét – người đứng trước mặt thủ môn, phía sau hậu vệ và không bao giờ dâng cao quá nửa sân nhà.
Theo nhiều thông tin được ghi nhận thì đặc sản này được sinh ra bởi Rappan vào năm 1932. Tuy nhiên, Helenio Herrera sử dụng chúng trên Inter Milan thì sự thống trị của lối chơi này mới bắt đầu với 3 Scudetto và 2 chức vô địch châu Âu liên tiếp. Mấu chốt của lối chơi này giống với cách mà Jose Mourinho đã từng nói: “Nếu bạn thắng cách biệt 10 bàn thì bạn hủy diệt đối thủ, nhưng chỉ cần thắng 10 trận với tỷ số 1-0, tôi hủy diệt cả giải đấu”.
Đây chính là nguyên lý hoạt động của “Then cài cửa” khi luôn đặt mục tiêu giữ sạch lưới trước khi nghĩ đến việc ghi bàn. Việc luôn chơi phòng ngự sẽ khiến cho đối thủ lơ là và đó là lúc họ phản công và kết thúc trận đấu một cách gọn gàng nhất. Tuy nhiên khi Total Football của thánh Johan ra đời, sự sụp đổ của lối chơi này đã bắt đầu.
Lý do chiến thuật Catenaccio “chết”
Có rất nhiều lý do khiến cho “Then cài cửa” biến mất trên bản đồ thế giới túc cầu. Trong số đó thì nguyên nhân lớn nhất vẫn là chính cách vận hành của lối chơi này so với bóng đá hiện đại.
Phân tích điểm yếu trong chiến thuật Catenaccio
Như đã biết thì lối chơi này luôn yêu cầu có một cầu thủ ở vị trí hậu vệ quét và án ngữ trước mặt thủ môn. Những người chơi ở vị trí hậu vệ sẽ thực hiện nhiệm vụ 1 kèm 1 với đối thủ. Khi sử dụng cách này, đa phần các cầu thủ phòng ngự sẽ hiếm khi được tham gia tấn công, như vậy tối đa khi đội có bóng sẽ chỉ có 6 cầu thủ bên sân đối phương để phối hợp ghi bàn.
Kể từ thập niên 80, khi mà các đội đã quen với đội hình 4-3-3, 4-4-2 thì rõ ràng việc chọn lối chơi có đến 5 cầu thủ phòng ngự sẽ khiến cho họ gặp nhiều khó khăn khi triển khai tấn công. Bởi lẽ với Ý, họ còn có những tiền vệ hoặc hậu vệ có nhãn quan và khả năng phát bóng dài tốt nhưng không phải đội bóng nào cũng đủ nhân sự như vậy. Do đó, khi các đội khác chọn lối chơi này, họ thường xuyên rất khó để tạo ra sát thương trong các đường phản công.
Song song đó, khi chọn chiến thuật Catenaccio, các đội cần phải đặt tâm thế của mình là kèo dưới. Điều này chắc chắn sẽ khiến cho người hâm mộ cảm thấy không vui khi họ luôn phải chơi rất bị động trong phần lớn thời gian. Càng về sau, giới túc cầu càng quan tâm và muốn có một trận đấu hấp dẫn nên “Then cài cửa” dần khiến cho người hâm mộ quay lưng.
Sự ra đời của Total Football và chiến thuật Catenaccio
Trước đây là Total Football, sau này là lối chơi kiểm soát của Pep Guardiola đã chính thức xóa sổ Catenaccio. Bởi ai cũng biết trong cả 2 lối chơi trên, các cầu thủ sẽ di chuyển liên tục khi không có bóng. Họ cũng sẽ liên tiếp luân chuyển bóng bằng các đường chuyền ngắn.
Điều này phá vỡ các vị trí 1 kèm 1 trong chiến thuật Catenaccio bao gồm cả hậu vệ quét. Hãy nhớ, với Total Football, mỗi khi đội có bóng và tấn công, đôi lúc có đến 8 cầu thủ bên phần sân đối phương. Điều này khiến cho các vị trí trong “Then cài cửa” cực kỳ dễ dẫm chân nhau.
Đúng là Herrera đã từng đưa “Then cài cửa” lên đến đỉnh cao nhất khi họ không phòng ngự tiêu cực mà vẫn kiểm soát được bóng. Nhưng rõ ràng không phải HLV và đội hình nào cũng có thể hoạt động được như vậy. Thêm vào đó, thể chất của các cầu thủ chưa thực sự tốt nên họ mới dễ dàng hoạt động và đây là nội dung của phần tiếp theo.
Sự phát triển về thể chất và kỹ năng của các cầu thủ
Trong quá khứ, các tiền đạo thường chỉ dựa vào các pha bứt tốc hoặc qua người để tạo ra khoảng trống ghi bàn. Nhưng kể từ giai đoạn 1980 trở đi, những cầu thủ thi đấu cao nhất trong đội hình được yêu cầu phải liên tục phối hợp cùng các vị trí khác như tiền về hoặc tiền/hậu vệ cạnh. Điều này khiến cho chiến thuật Catenaccio không thể phát huy được tác dụng bởi chỉ cần 1 lần đánh chặn sai và bị vượt qua, toàn bộ hệ thống sẽ bị phá nát.
Hơn nữa, càng gần thế kỷ 20, thể chất của các cầu thủ càng được tăng cường. Từ đó, họ có thể tì đè ngược với các hậu vệ, đấu tay đôi hay sử dụng kỹ năng để tranh chấp thắng. Đây rõ ràng là dấu chấm hết cho một lối chơi quá phụ thuộc vào các pha phòng ngự 1-1.
Lời kết
Bài viết trên CaKhiaTV đã mang lại góc nhìn đa chiều về chiến thuật Catenaccio nổi danh trong quá khứ. Rõ ràng, đây từng là một lối chơi giúp cho nhiều đội bóng bước đến đỉnh cao danh vọng. Thế nhưng có lẽ bóng đá hiện đại đã không còn chỗ cho lối chơi thụ động và thiếu đẹp mắt như thế này.
